10 Korrik, 1460, Kampi në Rrethinat e Ohrit, Duke Vështruar Hartën e Ballkanit
10 Korrik, 1460, Kampi në Rrethinat e Ohrit, Duke Vështruar Hartën e Ballkanit Nata është e qetë, vetëm zhurma e largët e rojeve dhe kënga e një gjinkalle prishin heshtjen. Jam ulur mbi një trung peme, me një hartë të Ballkanit të shtruar para meje, të ndriçuar nga një pishtar që dridhet. Gjurmoj me gisht kufijtë e Arbërisë, atë copë tokë të vogël e të thyer, të rrethuar nga perandori të mëdha e lakmitare. Lufta jonë e përditshme është për mbijetesë, për të zmbrapsur valën osmane që kërcënon të na përmbytë. Por në këto momente të rralla qetësie, mendja ime fluturon përtej betejave të nesërme. Pyes veten: çfarë Arbërie dua t'u lë trashëgim atyre që do të vijnë pas meje? Cili është vizioni im për këtë vend, nëse Zoti na jep fitoren dhe paqen? E para dhe më kryesorja: një Arbëri e bashkuar. Kjo është ëndrra ime më e madhe dhe sfida ime më e vështirë. Këto fise krenare, këta krerë kokëfortë, secili me interesat dhe grindjet e veta të vogla. Sa energji, sa kohë më është dashur t'i bind, t'i pajtoj, t'i bashkoj nën një flamur të vetëm! Lidhja e Lezhës ishte një fillim i mbarë, por ajo është ende e brishtë, gjithmonë e kërcënuar nga egoizmi dhe pabesia. Imagjinoj një Arbëri ku princi i Dukagjinëve dhe ai i Topiajve ulen në të njëjtën tryezë jo si rivalë, por si vëllezër. Ku fisnikët e veriut dhe ata të jugut punojnë së bashku për të mirën e përbashkët, jo për të zgjeruar sundimet e tyre personale. Një Arbëri me një pushtet qendror të fortë, të drejtë, që respektohet nga të gjithë. Një mbretëri, ndoshta? Një mbretëri shqiptare, me ligje të qarta, me një ushtri të përhershme, të disiplinuar, të aftë të mbrojë kufijtë tanë pa u mbështetur vetëm te mobilizimi i milicive fisnore. Imagjinoj kështjella të forta jo vetëm si bastione lufte, por edhe si qendra administrative dhe kulturore. Qytete të lulëzuara si Kruja, Shkodra, Durrësi, Berati, jo vetëm të mbijetojnë rrethimet, por të bëhen qendra të tregtisë, artizanatit, mësimit. Dua të shoh shkolla ku fëmijët tanë të mësojnë jo vetëm artin e luftës, por edhe shkrim e këndim, histori, filozofi. Dua të shoh kisha dhe manastire që të jenë jo vetëm vende lutjeje, por edhe qendra të ruajtjes së gjuhës dhe kulturës sonë. E di, këto tingëllojnë si ëndrra të mëdha për një vend të vogël e të varfër, të rraskapitur nga lufta e pafund. Por pa ëndrra, pa një vizion për të ardhmen, për çfarë luftojmë? Vetëm për të shtyrë ditën? Jo. Unë luftoj për të ndërtuar diçka që do të zgjasë. Diçka që do t'u japë fëmijëve tanë një jetë më të mirë se tonën. Mehmeti mund të ketë ushtri më të mëdha, por unë kam një ëndërr më të fuqishme. Ai ëndërron për perandori dhe pushtime. Unë ëndërroj për një shtëpi të sigurt dhe të begatë për popullin tim. Kjo hartë para meje është vetëm letër dhe bojë. Por në mendjen time, unë shoh një Arbëri tjetër. Një Arbëri të bashkuar, të fortë, të lirë. Dhe për këtë Arbëri, jam gati të jap gjithçka. Gjergji, Ndërtuesi i Ardhshëm (shpresoj).